مکزيک، ۲۳ مارس ۲۰۰۶
چهارمين فوروم جهانی آب با مشارکت دولت ها ی مختلف، سازمان های مالی بين المللی (بانک جهانی، صندوق بين المللی پول و...)، و مهم تر از همه، شرکت های چند مليتی آب با تدابير امنيتی بی سابقه از روز ۱۶ تا ۲۲ مارس ۲۰۰۶ در شهر مکزيک برگزار شد. اگر چه اين همايش به هيچ عنوان يک نشست رسمی سازمان ملل و يا ديگر سازمان های بين المللی نيست، از يک سو شرکت وسيع نمايندگان دولت ها به آن شخصيتی رسمی می بخشد، و از سوی ديگر نشان دهندهء ميزان علاقهء اين دولت ها در حفظ منافع شرکت های چند مليتی ست.
در پاسخ و به موازات اين همايش، مکزيک شاهد سه همايش ديگر نيز بود: يکی همايش سازمان های توده ای (بخصوص اتحاديهء خلقی انقلابی اميليانو زاپاتا) و چند سازمان غير دولتی (از جمله هماهنگی بين المللی مسکن) و نيز همايش فوروم بين المللی در دفاع از آب، متعلق به سازمان های غير دولتی مکزيکی و بين المللی، و سومی تريبونال آمريکای لاتينی آب.
«چهارمين فوروم جهانی آب»
چهارمين فوروم جهانی آب با سخنرانی ويسنته فوکس، رئيس جمهور مکزيک که پيشتر رياست شرکت کوکاکولا را در اين کشور به مدت ۱۵ سال عهده دار بود، با الفاظی خالی از هرگونه حسن نيتی نسبت به حق توده های مردم در استفاده از آب آغاز شد.
از بحث هائی که در اين يک هفته توسط مطبوعات منتشر شد می توان نتيجه گرفت که هدف برگزار کنندگان، رسميت بخشيدن به خصوصی سازی آب تحت عناوين مختلف بود: خصوصی سازی، واگذاری امتياز، واگذاری سرويس آب رسانی و....
نکتهء ديگر اين است که برای حفظ آب، سازمان ملل بايد نيروهای کلاه آبی خود را به مناطقی که در آن درگيری های داخلی جريان دارد اعزام کند تا اين نظاميان از آب دفاع کنند. يعنی نظامی کردن، و کنترل مناطق به بهانهء دفاع از آب.
مصوبات چهارمين فوروم بين المللی آب، مانند تقريباً تمام نشست های رسمی بين المللی، از قبل تعيين شده بود. با اين حال وزرای آب بوليوی و ونزوئلا از همان روز نخست مخالفت خود را با آن اعلام کردند.آبل ممانی، وزير آب بوليوی که در گذشته رهبر جنبش ضد خصوصی سازی آب در شهر اِل آلتوی بوليوی بود، به نگارنده اظهار داشت که آن ها چهار نکته را برای ثبت در قطعنامهء پايانی اين همايش پيشنهاد کرده اند. مهمترين اين نکات به رسميت شناختن حق استفاده از آب به عنوان يکی از حقوق بشر است.
آب بايد به عنوان ثروت اجتماعی و فرهنگی در نظر گرفته شود، نه يک ثروت اقتصادی.
«کارگاه آب»
برای دومين بار در مکزيک سازمان های توده ای در روزهای ۱۴ و ۱۵ مارس در يک کارگاه (workshop) يعنی همايش بحث و تبادل نظر گرد آمدند تا تجربياتشان را با يکديگر در ميان بگذارند. شرکت گروه های مختلف از شمال تا جنوب مکزيک در اين همايش، نشان دهندهء اين امر است که اين تشکل ها هر چه بيشتر به اهميت آب و حفظ آن به عنوان يک ثروت عمومی پی می برند. با اين حال هنوز تا توده ای کردن اين آگاهی راه درازی در پيش است. نکات برجستهء بحث در اين همايش عبارتند از: دفاع از آب به عنوان ثروت اجتماعی. دفاع از آب به عنوان امری فرهنگی. از يک طرف تنها با توجه به درصد بالای بوميان در مکزيک و اساطير بوميان که زمين را همچون «مادر» تلقی می کنند و آن را «مادر زمين» می نامند و آب را عصارهء زمين می شناسند، بُعد فرهنگی مسئله روشن می شود، و از طرف ديگر قرار داشتن در صد بزرگی از منابع آب در مناطق بومی نشين اين کشور، خود به اين معنا ست که برای استفاده از اين منابع، بايد اين بوميان را از مناطق شان راند.
در اين همايش سازمان های توده ای قرار گذاشتند به منظور ايجاد آگاهی و حساسيت در جامعه، در آينده فعاليت ها و جلسات مختلفی را در سراسر مکزيک سازمان دهند.
در روز ۱۶ مارس به دعوت «جنبش توده ای شهرها» و حمايت گروه های مختلف، تظاهرات گسترده ای با شرکت حدود ۴۰ هزار نفر برگزار شد. اين تظاهرات که از ميدان «فرشتهء‌استقلال» آغاز شده بود، پس از ۴ ساعت در نزديکی محل برگزاری چهارمين فوروم بين المللی آب با ديوار مستحکمی که پليس برای حفاظت از فوروم ايجاد کرده بود برخورد. شرکت بی سابقهء نيروهای انتظامی جوی خفقان آور بوجود آورده بود. با اين حال تظاهرات با آرامش نسبی برگزار شد.
«دادگاه آمريکای لاتينی آب»
دادگاه آمريکای لاتينی آب که از روز ۱۳ تا ۲۰ مارس برگزار شد، در مجموع ۱۴ مورد سوء استفاده از آب، آلوده سازی و حيف و ميل کردن آن رابررسی کرد و دولت های زير را به محکمه کشاند. موارد ذکر شده از اين قرارند:
۱- مکزيک: آلوده کردن آب و سواحل به علت نشت نفت در ايالت براکروز
۲- شيلی: آلوده کردن رودخانهء لاس کروسِس
۳- پاناما: حمل مواد اتمی از کانال پاناما
۴- اکوادر: زير پا نهادن حقوق بشر توسط ساختمان پروژه های مختلف بر مصب رودخانهء گواياس
۵- مکزيک: آلوده کردن سواحل خليج سيهواتانِخو
۶- بوليوی: خصوصی سازی آب در شهر اِل آلتو در لاپاز
۷- برزيل: آلوده کردن مرداب کاراپيکوئيبا در سائوپائولو
۸- پرو: آلوده کردن آب در نتيجهء استخراج از معادن در کاخامارکا
۹- مکزيک: پروژهء سد پاروتا
۱۰- مکزيک: آلوده ساختن مصب رودخانه های لِرما، چاپالا، سنتياگو، و پاسيفيکو
۱۱- مکزيک: آلوده ساختن رودخانهء اتوياک در ايالت تلاکسکالا
۱۲- مکزيک: از ميان بردن مصب رودخانه توسط پروژهء سد سازی کوتسامالا- مربوط به بحث روستاها و اجتماع
۱۳- آمريکای مرکزی: آلوده کردن آب توسط معادن مختلف در سطح زمين
۱۴- مکزيک: از ميان بردن مصب رودخانه توسط پروژهء سد سازی کوتسامالا- مربوط به جنبش خلق مساهو
اين دادگاه که به هيچ عنوان ارزش اجرائی ندارد، فقط با هدف افشاگری و از اين طريق تحت فشار قرار دادن دولت ها برگزار می شود.
در مجموع تعداد شرکت کنندگان در آن کمتر از بقيهء موارد بود.
«فوروم بين المللی در دفاع از آب»
اين فوروم آلترناتيو از ۱۷ تا ۱۹ مارس توسط سازمان های توده ای، و سازمان های غير دولتی در محل سنديکای کارگران تلفن برگزار شد. اين فوروم تقريباً تمامی موضوعاتی را که در رابطه با آب قرار دارند به بحث گذاشت:
- خصوصی سازی آب،
- محيط زيست، رابطهء‌آب با بحران های زيست محيطی
- شرکت های چند مليتی آب و نوشابه سازی. می توان ادعا کرد که در سطح جهان تنها شش شرکت وجود دارند که از آب به عنوان کالا استفاده های ميليونی می برند: شرکت آب سوئز ليونه (Suez Lyonnais des Eaux فرانسه، از سال ۱۸۸۰)، شرکت برق راين- وستفالی (RWE-Rheinisch-Westfaelisches Elektrizitaetswerk ، آلمان، از ۱۸۹۸)، بچتِل (Bechtel ايالات متحدهء آمريکا، از ۱۸۹۸)، کوکا کولا (ايالات متحده آمريکا، از ۱۸۸۶)، شرکت پپسی کولا (ايالات متحدهء‌آمريکا، از ۱۹۰۲)، و نستله (Nestle ، سوئيس، از ۱۸۶۷).
- سياست بانک های بزرگ (از جمله بانک آسيائی توسعه، بانک اروپائی سرمايه گذاری BEI، بانک جهانی، صندوق بين المللی پول،
- رابطهء جهانی شدن سرمايه و آب
- دفاع از آب در آمريکای لاتين
- مقايسهء خصوصی سازی و کنترل توده ای بر آب
- مبارزات توده ای در دفاع از آب (بوليوی، السالوادر، هندوراس، کلمبيا، پرو، اروگوئه ، فيليپين، هندوستان ...)
شرکت رهبران شناخته شدهء جنبش های توده ای در دفاع از آب (مانند اسکار اُليورا که «جنگ آب» در کوچابامبا عليه شرکت بچتل را رهبری کرد) و نمايندگان جنبش های راديکال، بخصوص در مکزيک (مانند مخالفين سد پاروتا در ايالت گرررو، و زنان بومی ماسهوا که عليه طرح های دولت مکزيک مسلحانه قيام کردند) در اين نشست به آن وزنهء خاصی می بخشيد.
در قطعنامهء پايانی آمده است که آب در هر شکل آن ثروتی عمومی ست. حق استفاده از آن جزو حقوق بشر است. ديگر اينکه آب کالا نيست و به همين دليل کليهء اشکال خصوصی سازی آن را رد می کنيم و سرانجام اينکه مخالفت قاطعانهء خود را با چهارمين فوروم و اعضای تشکيل دهندهء آن، يعنی شرکت های چند مليتی ، بانک جهانی، صندوق بين المللی پول، و غيره، و تمام مصوباتش اعلام می کنيم.
اين قطعنامه تمامی سازمان های توده ای، دولت و پارلمان ها را فرا می خواند که اصول مطرح شده در اين همايش را به چهارچوب های قانونی محلی و ملی بدل کنند. قطعنامه همهء شهروندان زن و مرد را فرا می خواند تا در آکسيون های مختلف در سراسر جهان شرکت کنند و پيشنهادهای اين همايش را به جنبشی جهانی در دفاع از آب بدل کنند.
اين قطعنامه همچنين خواهان آن است که قضيهء آب از قرارداد های تجارت آزاد بين کشورها و از قرارداهای مطروحه در سازمان تجارت جهانی برکنار باشد.
سرانجام از همهء مردم جهان ميخواهد تا مبارزاتشان را در دفاع از آب گسترش بخشند.
فوروم جهانی آب بار ديگر نشان داد که سرمايه داری روی هيچ چيزی که از آن بتوان به عنوان کالا استفاده کرد و از آن سود برد، نمی گذرد. تنها مبارزات گسترده و گوناگون توده های مردم است که می تواند در برابر اين هجوم همه جانبه سدی ايجاد کند. خصوسی سازی آب و تبديل آن به عنوان سلاحی عليه جنبش های توده ای طرحی ست که توسط شرکت های چند مليتی و در سطح جهان ريخته شده، و از همين رو فقط با بين المللی کردن مبارزات است که می توان آن را به چالش کشيد.
برای اطلاع بيشتر نگاه کنيد به:
http://www.agenciapulsar.org/coberturas/foro_agua/
