در دفاع از مومیا ابوجمال
«همین که من مینویسم،
شکست کامل تاکتیک های تهدید آمیز آنان را بر ملا میکند؛
همان سان که خواندن این نوشته ها از سوی شما.»
(مومیا ابو جمال)
مقاله ای از ژاک دریدا
ترجمه تراب حق شناس
کارزار بين المللی وسيعی برای نجات جان
موميا ابو جمال، روزنامه نگار سياهپوست آمريکائی در جريان است. در
اين کارزار دفاعی، نه تنها سازمان عفو بين المللی بلکه انجمن بين
المللی قلم، جنبش ضد نژاد پرستی و برای دوستی بين ملت ها (MRAP )
و« کميته دفاع از آزادی های و حقوق بشر در فرانسه و در جهان » به
رياست ژرژ مارشه و نيز در نتيجه فشار افکار عمومی، هلموت کهل و ژاک
شيراک و...... بسيج شده اند. همچنين دوستان موميا ابوجمال نوشته
ها وصدا و مصاحبه های اورا به شبکه کامپيوتری انترنت داده اند و
به اين بسيج جنبه ای بی سابقه بخشيده اند.
چنانکه طی مقاله ای در آرش شماره ۲۰ (اکتبر ۹۲) تحت عنوان «يک روزنامه
نگار در آستانه اعدام» شرح داده شده، ابوجمال مبارز سياهپوست آمريکائی
و عضو سابق سازمان « پلنگان سياه» و جنبش Move بود که به کار روزنامه
نگاری مستقل اشتغال داشت. پليس و مقامات نژاد پرست ايالت پنسيلوانيا
طی يک پرونده سازی اورا قاتل يک پليس معرفی کرده به دادگاه کشاندند
و با زير پا گذاشتن حق او در دفاع ازخويش اورا به مرگ محکوم کردند
و او از سال ۸۲ تا کنون ۱۳[هم اکنون۲۲ ] سال است که در انتظار مرگ
بسر می برد. قرار بود روز ۱۷ اوت جاری او را اعدام کنند. بنا به
نوشته لوموند ۷ اوت ۹۵ کارزار بين المللی دفاع از او توانسته است
اجرای اين حکم را «تا زمانی نا مشخص» به تعويق بياندازد.
خطابه ی زير را ژاک دريدا، فيلسوف فرانسوی، در روزاول اوت طی يک
مصاحبه مطبوعاتی در مقر يونسکو در پاريس و از سوی «پارلمان بين المللی
نويسندگان» که رياست آن را سلمان رشدی به عهده دارد، ايراد کرده
است.
آرش
**********
از قريب ۲۵ سال پيش خاطره ای دارم که هنوز برايم دلهره انگيز و نوميد
کننده است. ما وارد کارزاری شده بوديم تا شخصی را که درآن روزها،
در ايالات متحده، برای موميا ابوجمال جوان، يک سرمشق به شمار می
رفت از چنگال ماشين جهنمی پرونده سازی و زندان نجات دهيم که متاسفانه
بی نتيجه ماند. ابوجمال از سال ۱۹۶۸، از زمانی که به زحمت ۱۴ سال
از عمرش می گذشت وارد عرصه ی مبارزه شده بود. در آن زمان طرفداران
والاس- حاکم منحوس و نژاد پرست آلاباما- و عناصر پليس او افسار گسيخته
بودند ودر يک گرد هم آئی انتخاباتی که در فيلادلفيا، زادگاه موميا
ابوجمال به راه انداخته بودند، موميا همراه با بسياری ديگر به شدت
مضروب شده بود. چهره ی سرشناس و نمونه ای که برای ابوجمال هم سرمشق
به شمار می رفت وما نتوانسته بوديم او را در ۱۹۷۱ نجات دهيم جورج
جاکسن بود. با ژان ژنه و دوستان ديگر تصميم گرفتيم که در دفاع از
جورج جاکسن قلم وزبان خويش را بکار گيريم. هنوز جوهر آنچه برخی از
ما – و از جمله خود من- در دفاع از وی نوشته بوديم خشک نشده بود
و هنوز طنين فرياد خشممان در محکوم کردن اين جنايت آشکار به گوش
می رسيد که خبر شديم ديگر دير شده است. جورج جاکسن درزندان، در شرايطی
شرم آور به قتل رسيده بود.
آيا برای متوقف کردن روند نفرت انگيز کنونی هنوز وقت باقی است؟ آيا
ما وسائل لازم را برای اين کار در اختيار داريم؟ آيا جنبش عظيمی
که در سراسر جهان به پا خاسته با همه مردان وزنان وسازمان هائی که
مصمم اند از اين بيدادگری وحشيانه جلوگيری کنند به حد کافی برای
انجام اين مهم نيرومند هست؟
بی گمان نبايد بگذاريم نوميدی بر ما چيره شود، هرگز، هرچند می دانيم
که متاسفانه تام ريج Tom Ridge (حاکم ايالت پنسيلوانيا) حکم اعدام
از طريق تزريق آمپول مرگ را، برای ۱۷ اوت جاری، امضا کرده گوئی بين
او و رای دهندگان به او قراردادی بسته شده و در اين باره تعهدی سپرده
شده است. ما بنا به تجربه مان از اين دستگاه وحشيگری سياسی- پليسی
چندان انتظاری نداريم که به حرفمان گوش کنند و دربرابر شهادت ها،
استدلال ها و اعتراض های عادلانه و انسانی که ما ابراز می داريم
از خود حساسيت و هوشمندی ای نشان دهند. تمام فريادهای ما خفه و از
دور به گوش آنان می رسد. گوئی از دنيای ديگری برخاسته است. گوش های
کر و دل های سنگ گونه ی آنان از فرياد ما چندان نمی لرزد. ما هم
اکنون شواهد پر شماری در دست داريم که آنان عبارت «اصل بيگناهی»
را که تکرار می کنيم، بين خود، همچون يک شوخی و نکته ای خنده دار
می نگرند. در چنين اوضاعی، تنها « محاسبه» ای که شايد تکيه بر آن
«معقول » باشد، عبارتست از اينکه حاکم ايالت- و کسانی که بر او تا
حدی اعمال فشار می کنند – بياد بياورند و بهراسند از انفجاری که
مرگ موميا ابوجمال ميتواند به دنبال داشته باشد، از آنگونه که چندی
پيش در لوس آنجلس اتفاق افتاد ولی اين بار می تواند در شهرهای متعدد
پيش آيد.
با وجود اين نبايد سلاح بر زمين بگذاريم. برعکس، بايد بر سرعت و
شدت فعاليت خود بيفزائيم اين وظيفه را بدون شک، سرگذشت ويژه ابوجمال
برای ما تعيين ميکند. سرنوشت او منحصر به فرد است و فراموش نکنيم
که مرگ او نيز يگانه، و رنجی غير قابل وصف خواهد بود. در عين حال
، اين بيدادگری همچون مشتی از خروار پرده از وضعی عمومی بر می گيرد.
نوعی برخورد به حقوق و قوانين کيفری و زندان که در ايالات متحده
زندانيان بسيار قربانی آن هستند و اغلب آنان را آفريقائيان آمريکائی
تشکيل ميدهند.
ما و همه مردم دنيا ميدانيم که از ۱۳ سال پيش در جهنم « دالان مرگ»
(death row ) و زندان سوپر ماکس چه گذشته است و يا در زندان های
مجهز به مدرن ترين دستگاه های مراقبت که موميا ابوجمال در آن به
صورت انفرادی بسر می برد ، چگونه در پی يک محاکمه آشکارا ناشايست،
روز و شب در معرض شکنجه قرار داشته است.
دادگاه، اغلب بازپرس ها و دادرسان سياهپوست را عملا از دخالت در
پرونده طرد کرد و راه های تحقيق در مورد اتهام را بست. يک وکيل تسخيری
به دليل بی کفايتی اش تعيين شد ويک پليس که ممکن بود به نفع متهم
شهادت دهد از پرونده حذف گرديد. علاوه بر اين ها تناقض های بيشماری
نيز در سخنان شهود اتهام وجود داشت که نبايد فراموش کرد......
اگر بخواهيم خلافکاری هائی که اين خيمه شب بازی قضائی را لکه دار
کرده برشمريم ساعت ها طول می کشد. امروز همه ی عوامل اين خلافکاری
ها جمع آوری شده و برای مردم جهان شناخته شده است. از طرف ديگر،
همه ی شواهد نشان می دهد که تمام حمله ها متوجه کسی است که زمانی
عضو سازمان «پلنگان سياه» بوده و بعدا به روزنامه نگاری شجاع و مستقل
و محبوب مردم تبديل شده و در فاصله اندکی از سوی مردم لقب « صدای
بی صدايان» (The voice of the voiceless ) به او داده شده است. اين
صدا غير قابل تحمل شده است. صدائی که نه تنها می خواهند خفه اش کنند،
نه تنها می خواهند ديگر کسی آن را نشنود ، بلکه در صداهای زنده ديگری
نيز که در اعتراض به همين خفقان و سرکوب نژاد پرستانه برخواهد خاست،
بازتاب نيابد.
همانطور که موميا ابوجمال در بيانيه خود به تاريخ ۱۲ ژوئيه گذشته
ميگويد: در حالی که آفريقای جنوبی قانون مجازات اعدام را به زباله
دان تاريخ پرتاب ميکند مشاهده می کنيم که پنسيلوانيا مانند ديگر
ايالات متحده ی آمريکا، که هم اکنون می کوشند مجددا قانون مجازات
اعدام را برقرار يا تعليق موقت آن را مورد تجديد نظر قرار دهند،
می خواهند هر چه بيشتر « خون سياه» را به پای مستی های نژاد پرستانه
خود نثار کند و اين ها همه، در ايالتی صورت می گيرد که با فخر فروشی
ادعا می کند که زادگاه قانون اساسی ايالات متحده است، در حالی که
خود هرروز به نص و روح آن قانون تجاوز ميکند و مدارک بيگناهی ابوجمال
را لگد مال کرده و تهيه پرونده را به عهده ی يک عضو بازنشسته – سازمان
شومی که به « نظم برادرانه پليس» مشهور شده است وامی گذارد که برای
کشتن و لينچ کردن زوزه می کشد.
بی آنکه بخواهيم سرگذشت هول انگيز موميا ابوجمال را به فراموشی بسپاريم،
بی آنکه بخواهيم به بهانه اينکه او چهره ای نمونه در بين آفريقائيان
آمريکاست، سرگذشت ويژه اش را ناديده بگيريم: شايسته است که به اختصار
ياد آوری کنيم که سيستم حبس و بازداشت در ايالات متحده نه تنها با
سرعتی غير قابل مقايسه با ديگر کشورهای جهان گسترش می يابد وقريب
۳ هزار نفر هم اکنون در انتظار چوبه های دار ، صندلی الکتريکی، اطاق
گاز، تزريق مواد مرگزا يا جوخه های اعدام بسر می برند، بلکه بنا
به گزارش سازمان عفو بين المللی، برخی از زندان های آمريکا مثلا
در کلرادو، از جمله غير انسانی ترين زندان های جهان است ( اين زندان
های اتوماتيک که اداره ی آن ها را مغز مصنوعی بعهده دارد فاقد هرگونه
تماس انسانی است، شب و روز تحت مراقبت الکترونيکی قرار دارد و فراموش
نکنيم که در درجه ی اول مختص زندانيان سياسی است. اين ها حقيقتا
اردوگاههای مرگی است که گاه شرکت های خصوصی با خيال راحت و وجدان
آسوده و با بهترين روش های ممکن مديريت آنها را در بازار مکاره ی
حقوق انسانی اداره می کنند.)
«صدای بی صدايان»
تنها در ايالت پنسيلوانيا ۱۵۰ نفر از مرد و زن در انتظار اعدام بسر
می برند. از اين ها ۶۰ درصد از سياهپوستان اند در حالی که آفريقائيان
آمريکائی تنها ۶ تا ۹ درصد کل جمعيت ايالت را تشکيال می دهند ( اين
نشانه ايست که به وضوح اوضاع کلی اجتماعی، اقتصادی و سياسی کشور
را بطور نمونه بيان می کند، اوضاعی که بدون تجريد و صرفا در عرصه
آمار جمعيت و ارقام پليس قضائی نمی توانيم بررسی کنيم )
ين محکومين ۲۲ تا ۲۳ ساعت از اوقات شبانه روز را در سلول می گذرانند
آنهم در شرايطی بی رحمانه و غير انسانی و محروم از هرگونه حقی. اين
شرايط از ۱۹۹۲ به بعد روز به روز بدتر می شود: ديگر نه کتابی، نه
راديوئی، نه ارتباطی با خارج. آنچه را که من در اينجا با فشردگی
تمام و بسرعت ذکر می کنم هيچکس مسلما نمی تواند در برابرشان بی تفاوت
بماند يا سکوت اختيار کند يا موضعی منفعل بگيرد. اما فراتر از خشم
شورشی که ما بايد همگی از خود نشان دهيم مايلم به برخی از دلايلی
اشاره کنم که پارلمان بين المللی نويسندگان را واداشته تا به شرکت
خود در اين جنبش بزرگ به مثابه ضرورتی فوری بنگرد.
مخالفت اصولی
حتی اگر ما به هزار دليل معتقد نبوديم که عدالت طی ۱۳ سال در باره
ی ابوجمال زير پا گذارده شده و اينکه محاکمه او بايد دست کم يک بار
مورد تجديد نظر قرار گيرد، باز هم پارلمان بين المللی نويسندگان
به مخالفت اصولی خود با اين محاکمه بر می خاست: مخالفت اصولی با
شکنجه های پليسی و بازداشت و مجازات اعدام، مخالفت با هرگونه نقض
آزادی که نيروهای دولتی و غيردولتی بر روشنفکران، نويسندگان، دانشوران
و روزنامه نگاران تحميل می کنند.
بدين لحاظ تهديد مرگ که بر ابوجمال سايه ی سنگين افکنده شبيه تهديدی
است که امروزه تقريبا در سراسر جهان می کوشد انبوه روشنفکران ، نويسندگان
و روزنامه نگاران ونيز انبوه مردان و زنانی را که حق آزادی بيان
را مطالبه می کنند، از طريق کشتن، زندان، تبعيد و سانسور در اشکال
گوناگونش مجبور به سکوت نمايد.
ابوجمال که خود همواره « صدای بی صدايان» بوده قبل از هرچيز يک زندانی
سياسی است و چون امروز در معرض مرگ قرار گرفته برای ما نماينده همه
اين صداها، همان صدا، صدای همه اين صداهاست، صدايی که بی وقفه آن
را می شنويم.
حتی پيش از آنکه او خود طی نامه ای منقلب کننده که اخيرا از او دريافت
کرده ايم ياد آوريمان کند می دانستيم که غير از شهود وغير از آن
مبارز روشن بين، آنچه می خواسته اند نابود کنند عبارتست از يک انسان
سخنور و نويسنده که به گفته هايش وفادار است.
ابوجمال صرفا آن کسی نيست که اين نخستين ماده يعنی آزادی مطبوعات
و آزادی بيان را به ايالات متحده خاطرنشان کرده: کشوری که ورد زبانش
حق آزادی بيان است و در همان حال، دهان ديگران را تا سر حد مرگ می
بندد.
ابوجمال صرفا يک روزنامه نگار محبوب مردم نيست بلکه کسی است که بخاطر
نگارش کتاب «زندگی از درون دالان مرگ» مجازات شده و در معرض رفتارهای
بسيار خشونت بار قرار گرفته است. اين نويسنده اوضاع حاکم بر دالان
مرگ را بر پيشانی جهان نگاشته است و با نيشخندی ترس انگيز و بی مانند
به ما يادآوری می کند که در ايالت پنسيلوانيا گهواره نخستين مواد
قانون اساسی: "Writing is a Crime (نوشتن جنايت است)."
آنگاه که او ما را از درون دالان مرگ به « ادامه نوشتن » صلا می
دهد و ما را به پيش، به آنجا که بايد رفت فرا می خواند، سخنش همچون
فرمانی است که قانون ما را بر ما فرو می خواند. اين جمله ی امرگونه
ياد آورد منشور ما و حقيقت ماست. اهميت حياتی اين اصرار غير مشروط
جهت نوشتن، از محدوده ی منافع انجمنی از نويسندگان يا حفظ جامعه
ای از اهل ادب بسيار فراتر می رود. خوب می دانيم که چنين دفاعی نه
در گذشته و نه به طريق اولی امروز، هرگز سابقه نداشته است.
«تاکتيک های تهديد آميز»
و اما اين به اصطلاح « دموکراسی های غربی» که لاف زنان به جهانيان،
به همه دولت ها و به همه ملت ها درس می دهند وخود حقوق جاودانه بشری
را نقض می کنند و آن را تقريبا در همه جا و هر دم با تفرعن هر چه
بيشتر زير پا می گذارند، آنها که خود را در اين باره معلم و پيشتاز
می دانند بايد از خود شروع کنند. آری، بايد قبل از هر چيز از خانه
خويش آغاز کنند و اصولی راکه آماده اند با عبارات پرطمطراق به خارج
صادر کنند، خود نزد خويش محترم بشمارند. در غير اين صورت، نطق های
فصيح برآمده از «وجدان آسوده» چيزی جز يکی از همين تاکتيک های تهديد
آميز که موميا ابوجمال از آن ها سخن می گويد نيست. و من برای حسن
ختام سخن را به او وامی گذارم. با اين اميد که اثری محوناشدنی بين
ما و او باشد و امضای انسان زنده ای که به او درود می فرستيم:
« همين که من می نويسم شکست کامل تاکتيک های تهديد آميز آنان را
بر ملا ميکند، همان سان که خواندن اين نوشته ها از سوی شما.»
(مقاله ای از لوموند بتاريخ ۹ اوت ۱۹۹۵ )
منتشرشده در آرش شماره ۵۰
